De berg is afgevinkt. Na ruim tweeënhalf uur klimmen zijn we boven. Het is gelukt! De klim naar de top stond al lang op ons lijstje en moest eens verkend worden. Op grote hoogte wordt onze inspanning beloond met een prachtig uitzicht en dat voldane gevoel dat haast elke wielrenner wel herkent. Wij gaan niet voor snelheid en willen vooral genieten van de prachtige klim. De Stelvio fietsen is een ervaring om nooit meer te vergeten. Onze vraag die we vooraf stelden: is deze berg voor amateurfietsers te beklimmen en kunnen we dit in ons reisaanbod opnemen? Wij vertrokken eind augustus naar Bormio om deze beproeving te ondergaan.
Het is 1953. Fausto Coppi komt als eerste boven. De Stelvio pas debuteert in de roze karavaan. Vandaag de dag heeft de berg een mythisch karakter gekregen. Giro etappes werden er gewonnen en klassementen verloren. Vele wielerfans herinneren zicht de overwinning van Thomas de Gendt: met sneeuwwallen aan weerszijden van de weg komt hij na een lange solotocht als eerste over de eindmeet. Of de geweldige prestatie van Tom Dumoulin die, na de beruchte sanitaire stop onderaan de Stelvio, uiteindelijk toch de Giro d’Italia won.
De Stelvio fietsen vanuit Bormio
Bormio ligt op een hoogte van 1.225 meter en bevindt zich in een breed dal op de top van de gletsjervallei Valtellina. Beschut dankzij hoge bergtoppen profiteert het dorp van een aangenaam klimaat. De plaats ligt in de regio Lombardije in de Noord-Italiaanse Alpen te midden van het Nationale Park Stelvio – één van de oudste en grootste beschermde parken van Europa – en is een belangrijk knooppunt van routes naar bekende bergpassen. Bormio is hierdoor de ideale uitvalsbasis.
Vroeg in de avond komen wij aan op onze standplaats. Op onze kamer van het gezellige en fietsvriendelijke hotel genieten wij vanaf het balkon van het avondrood over de bergen. Het mooie schouwspel is een warm welkom. In de ochtend verkennen wij het dorp. Bormio weet zijn bezoekers te verrassen met een authentiek, eeuwenoud centrum. Onze ogen vallen op het bordje Bormio 2000. Het is de afslag van de enige weg omhoog naar het 700 meter hoger gelegen skigebied. De beklimming is ruim 9 kilometer lang, een mooie opwarmer voor de dag van morgen.
Umbrailpas
De Passo dello Stelvio ligt op 2.758 meter en is daarmee één van de hoogste bergpassen van Europa. Je kan de col beklimmen langs drie richtingen. Vanuit Prato allo Stelvio spreekt de beklimming menig wielerfanaat tot de verbeelding. De berg is vanaf deze klassieke kant – vanuit de wielrenner gezien – ook gelijk de zwaarste beklimming. Het boezemt ons enige angst in. Zijn we goed genoeg getraind om ruim 24 kilometer met een gemiddeld stijgingspercentage van 7,4 procent te klimmen? We hebben een route uitgezet van 105 kilometer via de Umbrailpas, iets minder steil en lang maar de klim liegt er niet minder om.
Vanaf Bormio gezien beklim je de Passo dello Stelvio via de Umbrailpas, die 250 meter onder de top ligt op de grens van Italië en Zwitserland. We overbruggen 1.278 meter over een lengte van ruim 18 kilometer. Een gemiddeld stijgingspercentage van 7,1 procent moet ons naar de top brengen van de Umbrailpas op 2.503 meter.
Al slingerend fiets je een indrukwekkende kloof door. Je rijd hier lang over een balkonweg met een prachtig uitzicht. In de vijf smalle (en natte) tunnels is het even opletten. Vlak voor de laatste kilometers naar de top van de pas volgt een serie van fraaie haarspeldbochten naast een rivier die eerder aandoet als een waterval. Het zijn gelijk de steilste kilometers van de klim, maar zoals wel vaker bij haarspelden kun je in de bochten heel even de druk van de benen halen. In de laatste kilometers is het vals plat naar de top. De alleen met gras en mos begroeide hellingen geven de kaalheid van de weidse kloof iets surreëels.
Stelvio vanuit Prato
Wij doen niet anders dan elke wielertoerist en staan bij het colbordje even stil voor de gevoelige plaat. Door het weidse uitzicht is het restaurant op de top van de Stelvio goed te zien. Vanaf hier is het ook nog maar drie kilometer omhoog. Wij dalen af naar het Zwitserse Santa Maria Val Müstair. Met een lengte van 13 kilometer en een gemiddeld percentage van 8,6 procent is de Umbrailpas vanaf deze kant een pittige beklimming. Al dalend genieten wij van het bosrijke gedeelte onderaan de klim.
Het prachtige dal van Val Müstair is een lust voor het oog. Het gaat hier kilometerslang licht naar beneden. Goed om even de spieren los te maken richting ons hoofddoel. We rijden vervolgens Zuid-Tirol in. Stilfserjoch, zoals de Stelvio hier zo mooi wordt genoemd, bevindt zich bij de ingang van het uitgestrekte Nationale Park Stelvio. De beklimming begint aan de rand van het levendige dorp Prad am Stilfserjoch.
48 bochten van de Stelvio
De eerste vijf kilometer is de Stelvio genadig. Tot aan de lawinegalerij gaat het rond de 5 procent omhoog. Een prima aanloop om in een rustig tempo aan de beklimming te beginnen. In het bos begint het steil te worden en is het even zoeken naar een ritme. Hier begint het met aftellen: 48 ‘tornanti’ brengen je naar de top. Nog 20 kilometer. Via enkele mooie Zuid-Tiroolse dorpjes, met de typische bouwstijl en cultuur voor deze regio, fietsen we steeds verder omhoog. Langs de weg staan her en der fonteintjes om de bidon bij te vullen.
In het prachtige naaldbos win je al veel hoogte. De haarspeldbochten volgen elkaar in rap tempo op. Het stijgingspercentage komt hier vaker boven de 8 procent. In de verte komt het Ortler bergmassief steeds dichterbij. Wij genieten van het uitzicht. Het is lekker rustig zo begin september en soms voel je je één met de omgeving.
Cima Coppi
Bocht 24: achter het Berghotel Franzenshöhe ontvouwt zich voor het eerst de top. We fietsen op 2.000 meter de boomgrens voorbij en we krijgen voor het eerst een vrij uitzicht. Als een zigzagsteek van een naaimachine liggen de laatste 24 tornanti tegen de bergwand geplakt. Het aanzicht is de meest bekende en gefotografeerde sectie met haarspeldbochten waar de Passo dello Stelvio om bekend staat.
Wij hebben er goed aan gedaan om ons in het eerste deel van de beklimming te sparen. Je bent intens en langdurig aan het klimmen dat het meer is dan een colletje pakken. In de laatste 8 kilometer overbrug je nog ruim 700 hoogtemeters en schommelt het onophoudelijk tussen de 8 en 9 procent. Wanneer we achterom kijken zien we de bochten liggen die we hebben afgerond. Wij begrijpen nu waarom deze berg mythisch wordt genoemd. Schier oneindig slingeren de bochten zich vanuit de diepte omhoog naar de top, een majestueus uitzicht.
Cima coppi is bereikt. Wij zetten een denkbeeldig vinkje achter deze berg. De Passo dello Stelvio heeft ook onze hart gestolen. Als amateurfietsers kunnen wij zeggen dat deze beklimming goed te doen is. Als je over een goede basisconditie beschikt, één á twee keer per week fietst en wel eens een heuveltje hebt gepakt, kun je met goed doseren aan de beklimming van de Stelvio beginnen. En voor die zware en mentale momenten: wij werden telkens beloond met mooie plaatjes en dat euforische gevoel bij het behalen van de top.
De Stelvio fietsen in 2024?
Ook ervaren hoe het is om de Stelvio te beklimmen? Klik hier voor onze 7 daagse (6 nachten) Stelvioreis en ga met ons mee in juni of augustus 2024.
