Het zal je vast niet ontgaan zijn, bikepacking is in de afgelopen jaren in populariteit toegenomen. Maar wat is bikepacking eigenlijk? In de Van Dale is nog geen definitie van dit fenomeen opgenomen. Ook zijn er nog geen regels over welk type fiets of welke soort bepakking. Het is een beetje verwant aan het backpacken waarbij je met een rugzak (wandelend) op pad gaat. Belangrijk bij bikepacking is dat het om een meerdaagse tocht gaat waarbij je vaak buiten de gebaande paden op ontdekking gaat. Off the beaten track, zoals dat zo mooi heet. De gravelbike is hiervoor het aangewezen speelmaatje.
Gravelrijden
Gravelfiets, Gravelgrinder of Gravelracer. De gravelbike is de gangbare benaming voor de meest veelzijdige fiets op de markt. In Nederland voor het eerst geïntroduceerd in 2015, het op gravel rijden is ontstaan in Amerika. Een groep fietsers wilde de gevaarlijke doorgaande wegen vermijden en de kleinere – en slecht geasfalteerde – wegen en (on)verharde paden opzoeken. Bredere banden en een aangepaste, meer comfortabele balhoofdhoek met behoud van een redelijke snelheid bepaalden de geboorte van de gravelfiets.
Je kunt de randonneur fiets uit de jaren ’70 in Europa als voorloper noemen. Vrijheid om elke weg te kunnen inslaan staat centraal bij de gravelfiets. De nieuwe discipline in de wielersport is laagdrempelig. Je hoeft er niet de techniek van de mountainbike voor te hebben en de gravelbike is ook veelzijdiger en stabieler – door een lagere trapas – dan de cyclocrossfiets. Neem daarbij nog bevestigingspunten om bagagedragers en spatborden te monteren en je hebt een volwaardig (en CO²-neutraal) vervoersmiddel.
Fietstassen
Genoeg over de oorsprong en het gebruiksgemak van de gravelbike. Wij willen je hier wat weetjes meegeven die wij voor onze bikepacking trips hebben getest. Gebruikerstips en ervaringen zijn voor ons vaak erg waardevol. Je kunt bijvoorbeeld aan de gravelbike vele soorten tassen hangen voor je meerdaagse tocht. Van heel minimalistisch tot grotere tassen voor langere fietsvakanties. Je kunt kiezen voor frametassen als je lekker lang op pad gaat én heel weinig meeneemt of je kiest, zoals wij dat hebben gedaan, voor de wat grotere tassen die je aan de bagagedragers kan hangen.
Maar waar plaats je nu die tassen toch op je lowrider*? In de fietsenwinkel of bij de diverse fabrikanten wordt je dat vaak niet verteld. Door wat onderzoek kwamen wij erachter: het hart van de tas monteer je liefst nét achter je (voor)wielas. Waarom is dat zo specifiek? De uitleg is eigenlijk heel simpel: om het stuurgedrag van je fiets niet negatief te beïnvloeden. En warempel, het werkt! De gravelbike stuurt er niet minder om dan wanneer je zonder tassen rijd. Je brengt het gewicht van de tassen hiermee naar achter toe, dichter bij je frame. Hang je de tassen te ver naar voren, dan stuurt je fiets wat logger. En als je lekker gaat toeren wil je de snelheid en wendbaarheid van je gravelbike toch gewoon behouden? Dat denken wij ook!
Buitenbanden
De keus voor buitenbanden voor de gravelbike is soms een lastige en heel erg persoonlijk. Op welke ondergronden ga je voornamelijk rijden? Kies je liever voor snelheid of meer grip? De breedte van de band kan hierbij ook van invloed zijn. Verder geldt dat hoe minder profiel op het loopvlak des te hoger je snelheid ligt. Je kunt ook opteren voor een glad middenvak met noppen aan de zijkanten. Deze noppen zorgen voor stabiliteit in de bochten en corrigeren je fiets op het moment waarop je lijkt weg te glijden. Een compromis van de verschillende eigenschappen van de band is vaak de beste oplossing.
Wij hebben voor onze bikepacking trip voor de Vredestein Aventura gekozen. Deze gravelband biedt zowel op droge als natte ondergronden grip, heeft een optimale lekbescherming en een lage rolweerstand op geasfalteerde wegen. De band komt in twee breedtes, 38 en 44mm. Met onze keus voor de 38mm variant komen wij meer dan toereikend weg op alle ondergronden, behalve mul zand.
Bandenafnemer
Uit ervaring weten wij hoe moeilijk het omleggen van een gravelband kan zijn. Bij het ene merk gaat dat soepel terwijl je bij een andere band je aardig wat kracht moet zetten om het laatste stuk in de velg te krijgen. Om eerlijk te zijn kan de hoogte van het velgbed van het wiel ook de spelbreker zijn. En wanneer de gravelband al wat kilometers heeft gemaakt wordt de compound (samenstelling) van de band wat toegeeflijker.
Door schade en schande zijn wij wat wijzer geworden. Wanneer je op een bikepacking trip gaat neem je best iets meer mee in je zadeltas. Denk bij een meerdaagse tocht, naast een reserve binnenband, ook aan een buitenband. Samen met een basis reparatiesetje, pompje, extra CO²-patronen en smeerolie (of wax) kom je dan een heel eind.
Omdat je toch met tassen rijd is er ook nog wel plek voor een bandenafnemer. Eigenlijk vinden wij het meer een bandenoplegger. Een buitenband er afhalen gaat makkelijker dan de montage, zeker bij een wat nieuwere band. Niets is vervelender dan in koud en/of nat weer te stuntelen met het opleggen van je buitenband. De bandenafnemer is je redder in nood en neemt niet zoveel ruimte (én gewicht) in beslag.
Wielen
Koop je een racefiets of gravelbike dan mag je ervan uitgaan dat er deugdelijke wielen onder zitten. Naast het soort materiaal dat gebruikt wordt, kenmerken de wielen zich onder andere door rijgedrag, de velghoogte en het gewicht. Het laatste lichten wij hier even uit. En dan niet het gewicht van de wielen zelf maar meer het draagvermogen en belastbaarheid.
Wielen krijgen vanuit de fabriek de specificatie mee van de belastbaarheid voor een ‘gemiddeld rijdersgewicht’ tot 85 kg, of in het beste geval 90 kg. Wij vinden dit nogal twijfelachtig. Eigenlijk bestaat er geen gemiddeld gewicht. Iedereen is anders en weegt (zeker bij ons amateurfietsers) verschillend. De wielen worden in de fabriek mechanisch afgesteld met een matige tolerantie. Dit zorgt voor een zeer gemiddeld wiel. Weeg je 65 kg dan is de belastbaarheid van het wiel geen probleem. Ga je meer richting de 85 tot 100 kg dan spreek je al snel van overbelasting.
Vaak zie je bij fabriekswielen dat ze geschikt zijn tot 120 kg. Met slechts 24 spaken valt dat te bezien. Voor dergelijke wielen zit je voor stevigheid en betrouwbaarheid goed met minimaal 32 of 36 spaken en die zijn dan vaak nog geschikt voor rijders tot 140 kg. Nu is dit een extreem gewicht voor op een racefiets of gravelbike wat wij niet vaak zien, maar neem in dit voorbeeld een rijder van 100 kg op een gravelfiets met bepakking en je vraagt om problemen met fabriekswielen. Ons advies is om een handgespaakte wielset te laten bouwen, dat is de investering zeker waard. Wij gaan hier binnenkort een apart artikel aan wijden.
* Een sjieke Engelse term voor bagagedrager vóór
